Sử dụng trò chơi dạy học trong dạy học khẩu ngữ tiếng Trung Quốc
Trò chơi dạy học là những trò chơi giáo dục được lựa chọn và sử dụng trực tiếp để dạy học. Trong
dạy khẩu ngữ, sử dụng trò chơi dạy học là một trong những phương pháp dạy học luôn gây nhiều
hứng thú cho người học, rất phù hợp và luôn mang lại hiệu quả cao. Trò chơi dạy học được sáng
tạo ra và được sử dụng bởi các nhà giáo và người lớn dựa trên những khuyến nghị của lý luận dạy
học, đặc biệt là của lý luận dạy học các môn học cụ thể. Chúng phản ánh lý thuyết, ý tưởng, mục
tiêu của nhà giáo, là một trong những hoạt động giáo dục không tuân theo bài bản cứng nhắc như
những giờ học truyền thống. Dưới góc độ giáo dục học, thông qua nghiên cứu cơ sở lý luận của
trò chơi dạy học, tác giả xin trình bày bốn tác dụng ưu việt của việc sử dụng trò chơi dạy học trong
dạy học khẩu ngữ. Đồng thời giới thiệu một số hình thức trò chơi dạy học thường dùng trong dạy
học khẩu ngữ tiếng Trung Quốc.
à ngôn ngữ được khắc ghi sâu hơn trong trí nhớ. 43KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 09 - 9/2017 PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v 3.3. Có thể nâng cao năng lực khẩu ngữ cho sinh viên Nếu ta triển khai các hoạt động trò chơi trong dạy học trên lớp học thì đại đa số sinh viên sẽ chủ động hòa mình vào môi trường tiếng Trung Quốc, từ đó có thể mạnh dạn nói tiếng Trung Quốc, dần dần nâng cao năng lực tổ chức ngôn ngữ. Ví dụ: Học đến bài “ Giới thiệu về bản thân”, chúng tôi sử dụng trò chơi “phân vai diễn” (role play) để sinh viên luyện tập, các em từng người nhập vai các nhân vật làm các ngành nghề thuộc nhiều lứa tuổi trong xã hội, cùng gặp nhau trong một đoàn đi du lịch, giới thiệu làm quen với nhau, mở đầu là người hướng dẫn viên của đoàn, lần lượt giới thiệu cho đến hết đoàn. Với thời gian ngắn để chuẩn bị, rất nhanh chóng, sinh viên hăng hái, sử dụng các cách giới thiệu khác nhau để làm quen, các em đều cố gắng được nói, được giới thiệu về bản thân mình. Không khí học tập trên lớp rất sôi nổi, sinh viên tích cực hăng say, không những được luyện tập củng cố kiến thức trong sách vở, mà còn có thể giảm bớt đi những khó khăn, trở ngại trong học tập ngôn ngữ, làm tiêu tan đi những cảm giác căng thẳng, ngại ngùng thường xuất hiện trong quá trình học khẩu ngữ. Từ đó năng lực nói của sinh viên được rèn luyện và nâng cao. 3.4. Có lợi cho sự dung hòa các mối quan hệ giao tiếp Trò chơi dạy học có thể cải thiện mối quan hệ thầy trò, rút ngắn khoảng cách thầy trò, tạo lòng tin và cảm giác gần gũi giữa thầy và trò. Người thầy với tư cách là nhà tổ chức, người tham mưu bình dị gần gũi để dẫn dắt và tiến hành trò chơi một cách thuận lợi, dần dần sẽ cảm hóa được sinh viên, để có thể đạt được mục đích giảng dạy và mục tiêu giáo dục một cách tốt nhất, nâng cao hơn nữa vị trí và uy tín của người thầy trong lòng sinh viên. Ngoài ra, trò chơi dạy học thông thường là các hoạt động tập thể, nó yêu cầu giữa các thành viên trong tập thể đó cần phải có sự tương tác qua lại, giao tiếp với nhau, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Trong trò chơi mọi người cùng nhau lĩnh hội các ý đồ giao tiếp của đối phương, đồng thời cũng nỗ lực để đối phương hiểu mình, đồng tâm hiệp lực để hoàn thành nhiệm vụ, điều này có tác dụng nhất định đối với việc xây dựng mối quan hệ giữa các bạn học trong lớp với nhau, và cũng có lợi cho sự đoàn kết hỗ trợ lẫn nhau của tập thể lớp. 4. MỘT SỐ HÌNH THỨC TRÒ CHƠI THƯỜNG DÙNG TRONG DẠY HỌC KHẨU NGỮ TIẾNG TRUNG QUỐC Trò chơi ngoài chức năng giải trí, bản thân nó cũng mang chức năng học tập. Trong quá trình giảng dạy khẩu ngữ tiếng Trung Quốc, chúng tôi căn cứ vào mục đích, yêu cầu của từng bài học, đặc điểm của các nhóm môn học và tính cách của mỗi giảng viên để lựa chọn trò chơi dạy học. Dưới đây chúng tôi xin trình bày một số hình thức trò chơi dạy học mà giảng viên chúng tôi thường sử dụng trong các giờ dạy học khẩu ngữ tiếng Trung Quốc. 4.1. Hình thức học tập 4.1.1. Hình thức ôn luyện Hình thức này thường được sử dụng giảng dạy khẩu ngữ ở trình độ sơ cấp và trung cấp. Trong các giờ học khẩu ngữ, tỷ trọng sinh viên tiến hành luyện tập thường nhiều hơn giảng viên giảng dạy, cũng chính trong khi ôn luyện này mà sinh viên mới có thể vận dụng được các kiến thức đã học được để luyện tập nói, đồng thời rèn luyện và nâng cao kỹ năng nói. Kiến thức trong mỗi bài đều liên quan đến các điểm ngôn ngữ, nhưng trong thời gian hạn hẹp của các tiết học trên lớp, giảng viên thông thường sẽ chỉ lựa chọn những điểm khó và trọng tâm của bài để tiến hành luyện tập cho sinh viên. Trò chơi dạy học theo hình thức ôn luyện này chú trọng vào luyện tập các điểm khó ngữ pháp và trọng điểm của bài học, giúp sinh viên giảm bớt căng thẳng, quên đi nó là điểm khó và trọng điểm, mà đó chỉ là những điểm ngôn ngữ thú vị, dễ luyện tập, dễ ghi nhớ. 4.1.2. Hình thức hỏi đáp Kiểm tra trong mỗi giờ học là một trong những bước không thể thiếu được của giảng viên khi lên lớp. Hỏi đáp là một hình thức kiểm tra phổ biến nhất, hiệu quả nhất của dạy học khẩu ngữ. Trò chơi dạy học qua 44 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 09 - 9/2017 v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY hình thức hỏi đáp cũng là một trong những hình thức luyện tập và kiểm tra nhằm vào từng điểm ngôn ngữ hiệu quả nhất. Hình thức này có thể sử dụng ở cả ba trình độ: sơ cấp, trung cấp và cao cấp. Thông thường thì giảng viên hỏi sinh viên trả lời, nhưng cũng có thể thiết kế giảng viên cùng tham gia vào trò chơi giảng viên hỏi sinh viên trả lời và ngược lại. 4.2. Hình thức giải trí 4.2.1. Hình thức đố Hình thức đố bao gồm: đoán câu đố, đố chữ Hán, nhìn vật đoán từ, sắp xếp các chữ Hán cho sẵn thành từ mới ... Là hình thức đơn giản dễ chuẩn bị, có thể áp dụng cho các trình độ sơ cấp, trung cấp và cả cao cấp, thường được sử dụng giảng dạy khẩu ngữ ở trình độ sơ cấp. Sinh viên thường rất hiếu kỳ và có hứng thú đối với những cái mình chưa biết, thích khiêu khích thách đấu, điều đó khiến cho sinh viên luôn ở tâm thái phấn chấn để học tập, tích cực tham gia hoạt động trò chơi và nuôi dưỡng cảm giác chiến thắng. 4.2.2. Hình thức thi đấu Hình thức thi đấu có thể chia nhóm nhỏ thi đấu, cũng có thể chia thành 2 nhóm lớn tiến hành thi đua tranh đấu, nhóm nào hoàn thành khối lượng công việc nhiều hơn, nhanh hơn, nhóm đó chiến thắng. Hình thức trò chơi này thường áp dụng cho các nhóm môn học khẩu ngữ ở trình độ cao hơn (trung cấp, cao cấp). Giảng viên căn cứ vào mục tiêu giảng dạy, tiến hành thiết kế trò chơi. Trò chơi phải có sự cạnh tranh, ganh đua mới khơi gợi được sự hứng thú, kích thích ý chí chiến đấu của sinh viên. Ví dụ: Chia thành các nhóm nhỏ thi đấu, sinh viên trong khi chơi đều mong muốn chiến thắng, vì vậy mà vô cùng quan tâm đến kết quả cuộc chơi, tập trung chú ý cao độ, khiến cho hiệu quả học tập cao hơn. Trò chơi dạy học lại biết lợi dụng sự hứng thú gián tiếp của sinh viên là sự quan tâm đến kết quả cuộc thi, để từng bước đạt được mục đích nắm vững tri thức tiếng Trung Quốc. Tính hiếu thắng của sinh viên cao, vinh quang tập thể và ý thức cạnh tranh cũng mạnh mẽ, việc lựa chọn hình thức trò chơi với các hoạt động thi đấu tại lớp một cách phù hợp, không những có thể làm sôi nổi bầu không khí lớp học, mà còn có thể điều chỉnh được tính tích cực và chủ động của sinh viên, nâng cao hiệu quả học tập trên lớp. 4.2.3. Hình thức vui chơi vui học Mục đích của dạy học khẩu ngữ tiếng Trung Quốc, đầu tiên phải kể đến sự khơi gợi hứng thú cho sinh viên, làm cho sinh viên nảy sinh tinh thần học tập vui vẻ, thoải mái. Tính thú vị là đặc trưng cơ bản của trò chơi dạy học khẩu ngữ tiếng Trung, đồng thời cũng xem xét đến các đặc điểm tâm lý hiếu kỳ, hiếu thắng, ham chơi của sinh viên. Các trò chơi dạy học được sử dụng tại lớp phải mới mẻ, có sức lôi cuốn hấp dẫn, thu hút được sự hứng thú của sinh viên. Ví dụ: trò phân vai diễn (role play) là việc để cho sinh viên tập cách diễn lại các nội dung đã học trong giáo trình bằng cách phân vai cho sinh viên sau mỗi bài. Trên lớp học, giảng viên có thể mời một vài em sinh viên lên tập diễn, tất cả đều phải nói bằng tiếng Trung, sau khi diễn xong, các bạn khác trong lớp cũng có thể đưa ra ý kiến góp ý, thậm chí cho điểm để tìm ra ai là người giỏi nhất, để trao phần thưởng. Hình thức vui chơi này có thể tạo ra môi trường học tiếng Trung Quốc ưu việt cho sinh viên. 5. KẾT LUẬN Trò chơi dạy học trong dạy học khẩu ngữ tiếng Trung Quốc trên thực tế là xây dựng một kiểu môi trường học tiếng tích cực nhất cho sinh viên, trong môi trường thực tiễn này, sinh viên buộc phải tập trung cao độ, năng lực tư duy được khai thác triệt để, trí thông minh của sinh viên được phát huy toàn diện, toàn bộ kiến thức đã học được đều đem ra vận dụng hết, trình độ khẩu ngữ tiếng Trung Quốc được nâng cao rõ rệt. Trong phạm vi của bài viết, chúng tôi xin chỉ trình bày bốn tác dụng ưu việt của việc sử dụng trò chơi dạy học trong dạy học khẩu ngữ và giới thiệu một số hình thức trò chơi dạy học thường dùng trong dạy học khẩu ngữ tiếng Trung Quốc. Còn về thiết kế trò chơi dạy học chúng tôi xin được hoàn thiện trong bài viết sau./. 45KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 09 - 9/2017 PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v Tài liệu tham khảo: 1. Trương Thị Xuân Huệ (2004), Xây dựng và sử dụng trò chơi phát triển nhằm hình thành biểu tượng toán ban đầu cho trẻ 5-6 tuổi, Luận án tiến sĩ Giáo dục, Hà Nội. 2. Đặng Thành Hưng (2002), Dạy học hiện đại - Lý luận, biện pháp, kỹ thuật, NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội. 3. Hoàng Phê (2009), Từ điển tiếng Việt, NXB Đà Nẵng, Đà Nẵng. 4. Wilbert J. McKeachie (2003), Những thủ thuật trong dạy học các chiến lược, nghiên cứu lý luận về dạy học dành cho các giảng viên Đại học & Cao đẳng, Dự án Việt- Bỉ, Hà Nội. 5. Покровский, Е.А (2010), Русские детские игры: Жребий, хороводы, символические игры, Е.А. Покровский. – СПб, Издательство Речь. 6. 孙军红 (2013),游戏法在对外汉语口语课堂 的应用研究,硕士学位论文,辽宁师范大学. USING LANGUAGE GAMES IN SPEAKING CLASSES OF CHINESE VI THI HOA Abstract: Teaching games or educational game, are selected and employed directly in teaching. In teaching games are one of appropriate and efficient teaching methods that have highly motivated learners. Teaching games have been invented and utilized by teachers and adults based on recommendations of teaching rationale, particularly that of specific subjects. Referring theory, ideas and objects of teachers, they are one of educational activities that are not subject to rigid rules in traditional classes. From educational perspective, the paper presents four preeminent advantages of using games in teaching speaking classes. It also introduces some teaching games frequently used in teaching oral Chinese. Keywords: speaking, Chinese, teaching games. Received: 17/3/2017; Revised: 29/4/2017; Accepted for publication: 30/8/2017
File đính kèm:
- 86_3125_2137271.pdf