Hoạt động trò chơi trong các giờ học Tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học ngoại thương
Trò chơi ngôn ngữ mang lại nhiều lợi ích tích cực cho việc dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là trong
việc dạy học tiếng Pháp chuyên ngành như: tạo không khí học tập sôi nổi, phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo và nâng cao khả năng thực hành ngoại ngữ của sinh viên, giúp sinh viên phát
triển được các kỹ năng học tập và làm việc cần thiết. Bài viết không chỉ giới thiệu định nghĩa trò
chơi ngôn ngữ, chỉ ra lợi ích và tiêu chí lựa chọn trò chơi phù hợp, mà còn nêu lên thực trạng áp
dụng trò chơi ngôn ngữ trong các lớp tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học Ngoại thương.
Từ đó có các đề xuất lựa chọn trò chơi ngôn ngữ phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy
tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học Ngoại thương.
phần lớn các giờ học trên lớp vẫn đang thụ động tuân theo các giáo trình soạn sẵn của Pháp chứ chưa có giáo trình riêng hay có các chương trình giảng dạy riêng áp dụng cho lớp học có trình độ ngoại ngữ của sinh viên chênh nhau khá lớn. Các giờ học trên lớp chủ yếu sử dụng các bài khóa, các hoạt động ngôn ngữ dựng sẵn theo giáo trình Pháp, thiếu các trò chơi giúp sinh viên khá không cảm thấy nhàm chán và sinh viên trình độ thấp hơn không cảm thấy mệt mỏi khi lên lớp. Mặc dù đã ý thức và trải nghiệm được lợi ích của các hoạt động trò chơi ngôn ngữ trên lớp, các trò chơi vẫn chưa được đầu tư, quan tâm nghiên cứu thích đáng để đưa vào từng buổi học. Các giảng viên đưa trò chơi vào lớp tự phát và chưa có phiếu điều tra về chất lượng và lợi ích trò chơi mang lại cho sinh viên, chưa có đánh giá về khả năng phát triển ngôn ngữ của sinh viên qua các trò chơi trong một khoảng thời gian cụ thể. Sinh viên Pháp ngữ tại trường Đại học Ngoại thương được đánh giá có chất lượng đầu vào dẫn đầu trong cả nước, sinh viên năng động, có chí tiến thủ, có tư duy tốt song trình độ ngôn ngữ đầu vào có sự chênh lệch khá lớn, nhất là đối với các kỹ năng nghe nói. Khi bước vào môi trường đào tạo đại học với phương pháp dạy và học hoàn toàn 51KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v mới nhiều sinh viên dễ bị nản vì không theo kịp lớp. Vai trò của giảng viên đứng lớp do vậy vô cùng quan trọng để hài hòa không khí lớp học cho tất cả sinh viên. Và việc áp dụng các trò chơi ngôn ngữ vào các giờ học đòi hỏi sự đầu tư cả về thời gian và trí lực. Đây vừa là thách thức đối với các giảng viên vừa là nhiệm vụ của Nhà trường và Khoa trong việc quan tâm đổi mới các phương pháp giảng dạy nhằm không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo. 3.2. Đề xuất một số trò chơi ngôn ngữ trong các giờ Tiếng Pháp chuyên ngành tại trường Đại học Ngoại thương Bên cạnh các dạng trò chơi phát triển kỹ năng ngôn ngữ mà chúng ta thường áp dụng cho các lớp tiếng Pháp cơ sở, đối với các lớp tiếng Pháp chuyên ngành, giảng viên cần phải sử dụng những trò chơi có độ khó khác nhau để phát triển đồng thời cả năng lực ngôn ngữ và kiến thức chuyên ngành đồng thời khắc phục được vấn đề trình độ ngôn ngữ chưa đồng đều trong các lớp học. Theo đó các trò chơi nhập vai và trò chơi lập luận đề xuất sau đây sẽ phần nào giảm bớt căng thẳng cho các sinh viên có trình độ yếu hơn và các sinh viên có thể giúp đỡ nhau cải thiện ngôn ngữ trong từng trò chơi cụ thể. Các loại hình trò chơi này không chỉ rất gần gũi với công việc tương lai của sinh viên sau khi tốt nghiệp mà còn rất phù hợp với việc ôn tập và phát triển các kiến thức chuyên ngành sinh viên tích lũy bằng tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ. 3.2.1. Trò chơi nhập vai (jeu de rôle) Hiện nay, trò chơi nhập vai đang là một sự lựa chọn khá phổ biến. Tuy nhiên, đối với đối tượng người học các lớp tiếng Pháp chuyên ngành, cần lựa chọn các tình huống phù hợp với mục tiêu cần hướng tới. Ví dụ: Nhập vai các đối tác đàm phán hợp đồng kinh tế. Trong tình huống này, giảng viên có thể tổ chức lớp học thành nhiều nhóm nhỏ, cung cấp thông tin cho các bên và yêu cầu người chơi phải giữ bí mật về thông tin mình có bởi đó là cơ sở để người chơi đàm phán với đối tác nhằm đạt được mục đích đàm phán; đề ra mục tiêu đàm phán cho các bên; giới hạn thời gian đàm phán và cuối cùng cho các nhóm tiến hành trò chơi. Quá trình học viên tham gia trò chơi, giảng viên có thể đến từng nhóm để quan sát tiến trình đàm phán. Kết thúc trò chơi, giảng viên có thể chọn nhóm bất kỳ để giải thích về tiến trình và kết quả đàm phán. Cuối cùng, cho các bên đối tác trao đổi thông tin và nhận xét trò chơi (từ vựng, lý lẽ, ứng xử, kỹ năng xử lý tình huống,) Bên cạnh đó, giảng viên cũng có thể chuẩn bị nhiều trò chơi có độ khó khác nhau, đòi hỏi nhiều kỹ năng thực hành hơn để huy động sự tham gia đồng thời của nhiều học viên như tổ chức cuộc họp hội đồng quản trị của một công ty; phỏng vấn tuyển dụng nhân sự hay tham gia các cuộc đàm phán thương mại song phương hoặc đa phương. Đây là những tình huống gắn liền với nội dung giảng dạy của nhà trường, giúp sinh viên có cái nhìn thực tế về cuộc sống việc làm và hình thành tư duy rèn luyện kỹ năng làm việc. Do vậy, giảng viên có thể cho sinh viên xem các tình huống mô phỏng, giải thích tình huống và tiến hành phân vai. Các tình huống như vậy đều đòi hỏi học viên phải phát huy hết khả năng ngôn ngữ và kiến thức chuyên ngành để xử lý tình huống. 3.2.2. Trò chơi lập luận (Apprendre à convaincre) Đây là một dạng hoạt động có độ khó cao đòi hỏi người học không chỉ biết cách tư duy lôgic, có khả năng ngôn ngữ tốt, trau dồi kiến thức văn hóa phong phú mà còn thông hiểu các kỹ năng cần thiết khác như kỹ năng thuyết trình, kỹ năng vận dụng ngôn ngữ cơ thể Mục đích của hoạt động này đúng như tên gọi của nó, nhằm trang bị cho sinh viên năng lực lập luận bằng ngoại ngữ để thuyết phục người nghe. Đối với dạng trò chơi này, giảng viên sẽ trang bị cho sinh viên các kỹ năng lập luận và tổ chức theo độ khó tăng dần: Mức độ 1: Trình bày quan điểm. Sinh viên tự trình bày một vấn đề mà họ lựa chọn (được chuẩn bị trước) 52 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019) v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY Mức độ 2: Bảo vệ quan điểm Mỗi sinh viên sẽ lựa chọn một quan điểm và có thời gian 10 phút để bảo vệ quan điểm của mình trước hội đồng phản biện (có thể là tất cả các sinh viên khác hoặc một hội đồng luân phiên) Mức độ 3: Tranh luận Giảng viên chuẩn bị các ý kiến đánh giá khác nhau liên quan đến các lĩnh vực chuyên ngành mà sinh viên đang học. Tổ chức lớp học thành các cặp/ nhóm: một cặp/nhóm ủng hộ, một cặp/nhóm phản đối (các cặp tự thỏa thuận). Sinh viên sẽ có thời gian chuẩn bị, sau đó từng cặp sẽ tranh luận với nhau để bảo vệ quan điểm của mình trước lớp. Đây là hai dạng hoạt động phổ biến mà giảng viên có thể áp dụng trong các giờ học tiếng Pháp chuyên ngành. Mỗi dạng trò chơi đều có những ưu điểm khác nhau đòi hỏi giảng viên phải có sự chuẩn bị chu đáo và biết vận dụng linh hoạt theo từng giai đoạn cụ thể để có thể đạt được hiệu quả cao nhất. Thông qua hai dạng trò chơi giới thiệu trên đây, hy vọng các giảng viên có sự lựa chọn trò chơi hợp lý, vừa đảm bảo được tính giải trí vừa hướng người học đến mục tiêu kiến thức đề ra, phát huy được hết giá trị của các trò chơi ngôn ngữ trong các giờ tiếng Pháp. Ngoài ra, sau những buổi thực hiện trò chơi, giảng viên cần tổng kết lại những kiến thức mà sinh viên đã vận dụng, đánh giá lại chất lượng buổi học trước sinh viên về những điểm đạt được và chưa đạt được khi so sánh với mục tiêu và yêu cầu đối với sinh viên của mỗi trò chơi. Đồng thời cần có các động thái khích lệ, động viên kịp thời để sinh viên ngày càng yêu thích, gắn bó và nuôi dưỡng tình yêu nhiều hơn với môn tiếng Pháp. 4. KẾT LUẬN Chúng ta thấy rằng trò chơi ngôn ngữ ngày các đóng vai trò quan trọng trong các giờ học ngoại ngữ nói chung và tiếng Pháp chuyên ngành nói riêng. Nó là một công cụ hiệu quả giúp giáo viên thay đổi được phương pháp giảng dạy truyền thống, tạo không khí học tập vui vẻ, khuyến khích sinh viên tích cực tham gia, từ đó không chỉ cải thiện được khả năng ngôn ngữ mà còn thúc đẩy tính năng động của người học đặc biệt là cải thiện kỹ năng làm việc nhóm, ứng xử trong môi trường tập thể. Các giảng viên ngày càng chú trọng hơn đến việc đầu tư lựa chọn trò chơi gắn liền với nội dung kiến thức nhằm hiện thực hóa phương pháp giảng dạy “lấy người học làm trung tâm”, cải thiện môi trường học tập và thực hành tiếng Pháp cho sinh viên, giúp sinh viên được đào tạo và rèn luyện đồng đều cả về lý thuyết và thực tiễn, nắm bắt được các kiến thức cần thiết và rèn luyện các kỹ năng khác nhau phục vụ cho cuộc sống công việc, đáp ứng yêu cầu chất lượng lao động ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước. Tuy nhiên, do vẫn còn nhiều khó khăn còn tồn đọng, nên để thực tế được các mục tiêu và vai trò của hoạt động trò chơi ngôn ngữ trong các lớp học đòi hỏi sự nỗ lực, tích cực và quan tâm của cả giảng viên, sinh viên và nhà trường./. Tài liệu tham khảo: Benhammoud Mohamed (2010), Une classification des jeux dans une perpective d’apprentissage de FLE, Université de Jijel, Algérie. Cuq Jean-Pierre (2007), Dictionnaire de didactique du français langue étrangère et seconde, CLE International, Paris. Francois Weiss (2002), Jouer, communiquer, apprendre, Hachette, Paris. Helme Ludovic, Jourdan Romain và Tortissier Kevin (2014), Le jeu de la classe FLE: intérêts et pratique, Rencontres pédagogiques du Kansaî 2014, Institut Français du Japon, Kansaî, 60-67. Javier Suso López (2014), Jeux communicatifs et enseignement/apprentissage des langues étrangères, Université de Granada, Grenade. Mangiante Jean-Marc. Mangiante, Parpette Chantal (2004), Le Francais sur objectif spécifique: de l’analyse des besoins à l’élaboration d’un cours, Hachette, Paris. 53KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 17 (01/2019) PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v LANGUAGE GAMES IN FRENCH COURSES ON SPECIFIC PURPOSES AT THE UNIVERSITY OF FOREIGN TRADE NGUYEN THI HUONG THAO Abstract: Language games bring several effective results in teaching and learning French such as helping learners entertain and relax, promoting the positive, active and creative actions, better acquiring the language and studying and working skills. The article defines the language games, the appropriate benefits and criteria for game selection and depicts the current situations of application at Foreign Trade University. Also, some major solutions will be proposed to improving the quality of teaching French on purposes objectives at the University. Keywords: language game, french on specific purposes Received: 05/9/2018; Revised: 01/11/2018; Accepted: 20/12/2018
File đính kèm:
- khnnqs_17_01_2019_45_53_nguyen_t_huong_thao_8181_2136245.pdf