Các yếu tố ngôn ngữ thể hiện tính chất mâu thuẫn trong tính cách Nga

g. Vị trí của người vợ: Chồng nói gì thì chăm 
chú tiếp thu, sợ hãi lắng nghe và thực hiện theo lời chỉ 
bảo” (Скальковский К.,1993, tr. 55). Lòng tốt như một 
thuộc tính cơ bản của người Nga cũng có mặt trái 
của nó: Lòng tốt xui khiến con người lừa dối để giữ 
gìn hòa hiếu – điều này được thể hiện qua cách nói: 
“Ложь  во  спасение” (Nói dối có lợi cho người bị lừa 
dối); “Người Matxcơva gieo hạt lúa mạch đen, nhưng 
sống bằng lừa dối” (Скальковский К.,1993, tr.8). Nhà 
thơ, nhà phê bình văn học Nga M. Dmitriev cho rằng: 
“Người Nga mặc dù quỷ quyệt nhưng lại thích người ta 
đối xử công bằng với mình. Trong con người có sự mâu 
thuẫn kỳ lạ: sẵn sàng lừa dối nhưng lại đòi hỏi sự công 
bằng cho mình” (Вьюнов Ю.А.,1998, tr.12). Trong số 
những nhược điểm của người Nga phải kể tới tính “vô 
tổ chức”, “vô kỷ luật”, “thiếu chính xác” và “thiếu yếu tố 
duy lý”. “Người Nga thay đổi tình cảm và sở thích rất đột 
ngột, không giải quyết công việc một cách triệt để, khả 
năng kinh doanh và quản lý kém” (Вьюнов Ю.А.,1998, 
tr.17). Sự mâu thuẫn, thất thường của người Nga được 
ví như thời tiết: переменчивый как погода - thay đổi 
như thời tiết, непостоянныйкакпогода - thất thường 
như thời tiết. 
Sự kiên nhẫn, ý chí kiên định, lòng dũng cảm cũng 
là một trong những nét tiêu biểu nhất đã trở thành 
huyền thoại của dân tộc Nga. Người Nga có sự kiện 
nhẫn vô hạn, khả năng chịu đựng gian khổ và mất 
mát một cách kỳ lạ. Trong nền văn hóa Nga, sự kiên 
nhẫn và khả năng chịu đựng đau khổ - là khả năng 
tồn tại, khả năng thích ứng với mọi hoàn cảnh, là cơ 
sở của nhân cách: “Терпение – лучше спасенья” (Sự 
kiên nhẫn – tốt hơn sự cứu rỗi); “Век живи, век надейся” 
(Sống một thế kỷ, hy vọng một thế kỷ); “Час терпеть, 
а век жить” (Chịu đựng một giờ - sống một thế kỷ). Dân 
tộc Nga kiên cường, dũng cảm: “Удача – спутник 
смелого” (May mắn – là người bạn đường của sự dũng 
cảm); “Волков бояться – в лес не ходить” (Sợ con 
sói - không vào rừng)... Những tục ngữ trên cho thấy 
17KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 05 - 01/2017
LÝ LUẬN NGÔN NGỮ v
dân tộc Nga đánh giá cao sự kiên nhẫn. Tuy nhiên, 
xét theo khía cạnh ngược lại, người Nga thường thụ 
động chờ đợi sự thay đổi và hy vọng vào số phận mà 
không tìm ra các biện pháp giải quyết tháo gỡ: Бог 
даст день, Бог  даст и пищу (Chúa cho ngày mới, 
Chúa sẽ cho cả thức ăn). Sau đây là những dòng suy 
nghĩ của người Nga đánh giá về chính dân tộc mình: 
“ dân tộc Nga rất kiên trì và có khả năng chịu đựng 
đến cực điểm; nhưng sau đó có thể mất tự chủ. Điều này 
làm chúng ta nhớ đến lời của Puskin: “Xin đừng để chúa 
trông thấy cuộc nổi loạn của người Nga – sự nổi loạn 
thật vô nghĩa và nhẫn tâm!” (Скальковский К.,1993, 
tr. 55). Nhà thơ N.Ph. Serbina cũng nhận định: “Chúng 
ta nói theo kiểu châu Âu và hành động thì theo kiểu 
châu Á” (Вьюнов Ю.А.,1998, tr.14). 
Người Nga được biết đến vì lòng hiếu khách, sự hào 
phóng và cởi mở của tâm hồn: “Хоть не богат, а 
гостям рад” (Mặc dù không giàu có, nhưng mừng vui 
đón khách); “Гость на порог – счастье в дом” (Khách 
tới ngưỡng cửa - hạnh phúc vào nhà). Người Nga đón 
khách ở ngưỡng cửa nhà mình. Tục mời khách bánh 
mì và muối có từ lâu đời và vẫn được gìn giữ tới ngày 
nay. Bánh mì và muối – vừa là lời chào, vừa là sự thể 
hiện thái độ thân mật, vừa là lời chúc những điều 
tốt đẹp, vừa là sự thịnh vượng: “Хлеб-соль кушай, 
а добрых людей слушай” (Hãy ăn bánh mì-muối, và 
hãy nghe người tốt). Tuy nhiên, sự mâu thuẫn trong 
tính cách được thể hiện ở chỗ người Nga không thích 
những vị khách không mời mà tới, trong mắt họ: 
“Незваный гость хуже татарина” (Khách không mời 
tồi tệ hơn cả giặc Tác ta); “Званый - гость , а незваный 
- пёс” (Người được mời là khách, còn không được mời 
mà đến là con chó).
Nét tính cách nổi bật của người Nga là lòng khoan 
dung, sự độ lượng, biết hiểu người khác, nhạy cảm 
với trạng thái tinh thần của người khác, coi trọng tình 
đoàn kết và tinh thần tập thể. Khả năng hiểu và tiếp 
nhận, hòa nhập với các dân tộc khác cho phép người 
Nga tạo dựng đế chế lớn mạnh lạ thường trong lịch 
sử. Người Nga quan niệm: “За добро добром платят” 
(Lòng tốt được trả bởi lòng tốt). Theo V.M. Soloviev “Sự 
thống nhất các dân tộclà tính toàn dân, có nghĩa là 
sự tác động lẫn nhau và sự đoàn kết của từng mảnh 
đời tự lập và trọn vẹn của mỗi người. Những thuộc tính 
của người Nga như sự nhân văn, lòng tốt, sự quảng đại 
với các dân tộc khác, sự hy sinh, lòng vị tha được bắt 
nguồn từ những thuộc tính xã hội mang tính chất sâu 
sa hơn như chủ nghĩa quốc tế, sự tôn trọng con người, 
tôn trọng các phong tục và nền văn hóa của các dân tộc 
khác: “Близкий сосед лучше дальней родни” (Bán 
anh em xa mua láng giềng gần) (Соловьев В.М., 2001, 
tr.120). Có thể kể ra đây rất nhiều các thành ngữ, tục 
ngữ chứa các phẩm chất trên: “Один за всех, все за 
одного” (Một người vì mọi người, mọi người vì một 
người); “Чем больше хвороста, тем выше пламя” 
(Cành cây khô càng nhiều thì ngọn lửa càng cao). Mặc 
dù vậy, tinh thần quốc tế cộng sản, tinh thần đoàn 
kết cao cả cũng có mặt trái của nó, đó là tư tưởng cào 
bằng, ỷ lại: “быть как все” (Giống như tất cả mọi người).
Tính cách của người Nga có sự mâu thuẫn và thái quá 
khi chuyển từ thái cực này sang thái cực khác: từ sự 
phục tùng tới sự bạo loạn, từ sự thụ động tới sự quá 
ráng sức, từ sự thường lệ tới chủ nghĩa anh hùng, 
từ sự xây dựng tới sự phá hủy, từ sự tằn tiện tới sự 
hoang phí. Một khoảng trống rộng giữa các cực tạo 
ra phổ rộng của các nét đặc trưng tính cách và khả 
năng sáng tạo, như Viện sỹ Đ.X. Likhachep đã nhận 
định:  “Sự rộng rãi và sự phân cực trong tính cách của 
người Nga chứng tỏ điều gì? Trước tiên – điều đó chứng 
tỏ cho khả năng phong phú ẩn chứa trong tính cách 
Nga,, về khả năng bạo loạn chống lại bạo loạn, về 
tính tổ chức chống lại tính vô tổ chức, về việc bất ngờ thể 
hiện điều tốt chống lại cái xấu” (<
ru/51_5.htm>, tr. 6). Bài thơ của nhà thơ A.K.Tonxtoi 
là lời minh chứng sống động cho sự thái quá trong 
tính cách Nga:
Коль любить, так без рассудку,
Коль грозить, так не на шутку,
Коль ругнуть, так сгоряча,
Коль рубнуть, так уж сплеча!
Коли спорить, так уж смело,
Коль карать, так уж за дело,
Коль простить, так всей душой,
Коли пир, так пир горой!
(Nếu yêu, thì yêu đến mất lý trí,
Nếu đe dọa, thì không phải trò đùa,
Nếu thề, thì xốc nổi,
Nếu nói thẳng, thì nói toạc móng heo!
Nếu tranh luận, thì rất mạnh dạn,
Nếu trừng trị, thì trừng trị một cách đích đáng,
Nếu tha thứ, thì bằng tất cả tấm lòng.
Nếu có tiệc, thì yến tiệc linh đình)
(Dịch nghĩa: Tác giả)
18 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 05 - 01/2017
v LÝ LUẬN NGÔN NGỮ
Như vậy, qua thơ ca, qua âm nhạc, qua ngôn từ, qua 
thành ngữ, tục ngữ, nét đặc trưng trong tính cách 
Nga được lột tả một cách chân thực và rõ nét.
3. KẾT LUẬN
Qua nhận định của các học giả, chính khách, nhà văn, 
nhà thơ đương đại và đặc biệt là qua kho tàng văn 
học dân gian, hình ảnh người Nga được khắc họa như 
sự kết hợp đan xen giữa các nét tính cách đối lập, 
tương phản. Trong con người luôn tồn tại sự phóng 
khoáng, sự dũng mãnh, hào hiệp, hiếu khách, yêu tự 
do đi liền với thói lãng phí, phóng đãng, vô tâm, thiếu 
kỷ luật, mơ mộng, lười nhác, thiếu ý chí, lười lao động. 
Sự mâu thuẫn, sự thái quá trong tính cách Nga dưới 
góc nhìn của hệ thống ngôn ngữ được đánh giá là 
sản phẩm tổng hợp của bốn nhân tố chính - không 
gian, khí hậu, lịch sử và tôn giáo. Trong cùng một con 
người “trái tính trái nết” luôn tồn tại những nét tính 
cách đối lập nhau, cùng tồn tại cả cái thiện lẫn cái ác, 
tuy nhiên vượt lên trên tất cả vẫn là những phẩm chất 
tuyệt vời: người Nga say mê và tuyệt vọng, có thể làm 
những điều bất ngờ nhất, biết yêu mạnh mẽ và đồng 
thời cũng biết căm thù tột độ, cảm xúc cao trào cách 
mạng, sẵn sàng lập chiến công, khả năng huy động 
sức mạnh vào giây phút xác định./.
Tài liệu tham khảo:
1. Аксючиц В.В. О русском характере: Русский 
антиномизм - .
2. Бердяев Н.А. (1990), Судьба России. - М.
3. Вьюнов Ю.А. (1998), Русские штрихи к портрету. 
Учебное пособие, изд-во ИКАР, М.
4. Загадочная русская душа  (национальный 
характер русских и особенности общения) - <http://
www.marketologi.ru/publikatsii/stati/zagadochnaja-
russkaja-dusha-natsionalnyjj-kharakter-russkikh-i-
osobennosti-obshhenija/>.
5. Ильин И.А. (1992), Историческая судьба и будущее 
России. Статьи 1948-1954 годов; В 2 томах. ; Изд-во: 
М.: Рарог.
6. Cадохин А.П. (2007), Культурология. Теория и 
история культуры. Учебное пособие. Москва, 
Эксмо.
7. Соловьев В.М. (2001), “Тайны русской души”. М.
8. Сергеева А.В. (2005), Русские: стереотипы 
поведения, традиции, ментальность. Изд. 3-е, изд-
во Флинта и Наука, М.
9. Скальковский К. (1993), Русские о русских. 
Мнения русских о самих себе, изд-во Петро-Риф, 
Санкт-Петербург.
10. Юнг К.Г. (1992), Об отношении аналитической 
психологии к поэтикохудожественному 
творчеству // Феномен духа в исскустве и науке, М.
LINGUISTIC ELEMENTS REPRESENTING 
THE CONTRADICTION IN THE RUSSIAN 
CHARACTERISTICS
 DOAN THUC ANH
NGUYEN TUAN ANH
Abstract: The Russian identity is well-known 
for various good characteristics, but it is also 
featured by extremely bad evils, which has 
created the profound contradiction in the 
Russian identity. The profound contradiction 
in the character of the Russian people 
is found in literature and art as well as is 
mentioned by pundits in their geographical 
and psychological studies. From a linguistic 
perspective, the multi-nuance character of the 
Russian people is depicted clearly in Russian 
vocabulary, idioms and proverbs. The article 
aims to analyze linguistic factors that deeply 
reflect the profound contradiction in the 
Russian identity or more concretely the multi-
nuance character of the Russian people. 
Keywords: multi-nuance character, 
contradiction, culture, Russian identity, idioms, 
proverbs.