Translation 5

it. Had it first been spotted at just a tenth of that distance, a 100-megaton blast 
would have been needed to turn it away. 
 83 
Suggested Translation : 
Viãûc mäüt thiãn thaûch khäøng läö di chuyãøn vãö hæåïng Traïi 
Âáút âaî cho chuïng ta tháúy âoï laì mäüt baïo âäüng giaí cuía 
vuî truû, nhæng âoï khäng phaíi laì lyï do khiãún chuïng ta khäng 
bàõt âáöu coï kãú hoaûch âäúi phoï våïi viãûc mäüt thiãn thaûch 
kãú tiãúp seî di chuyãøn vãö hæåïng Traïi Âáút) 
Mäúi âe doüa cuía viãûc caïc thiãn thaûch âuûng vaìo Traïi Âáút 
váùn coìn baìn baûc trãn khàõp haình tinh naìy, vç nhiãöu láön 
trong quaï khæï haình tinh naìy âaî bë nhæîng váût thãø låïn tæì 
khäng gian råi xuäúng nhæ mæa âuûng vaìo noï. Bàòng chæïng cuía 
nhæîng láön træåïc âáy caïc thiãn thaûch va vaìo Traïi Âáút hiãûn 
giåì chuïng ta tháúy åí khàõp nåi: hån 150 häú läù chäù trãn bãö 
màût Traïi Âáút, mäüt säú caïi ta coï thãø nhçn tháúy mäüt caïch 
roî raìng, mäüt säú caïi khaïc âaî bë chän vuìi tæì láu âåìi räöi 
hoàûc nàòm åí dæåïi âaïy âaûi dæång. 
Hàón nhiãn caïi häú kheït tiãúng nháút trong säú âoï laì caïi häú 
hçnh troìn coï âæåìng kênh laì 195 kilämeït âæåüc phaït hiãûn åí 
dæåïi muîi phêa bàõc cuía baïn âaío Yucatan åí Mãhicä. Ngæåìi ta 
cho ràòng caïi häú khäøng läö naìylaì nåi mäüt sao chäøi coï bãö 
ngang räüng tæì 10 âãún 13 kilämeït hoàûc mäüt thiãn thaûch âaî 
âuûng vaìo traïi âáút caïch âáy 65 triãûu nàm træåïc vaì tiãu 
diãût hãút loaìi khuíng long vaì khoaíng 70% nhæîng loaìi khaïc 
säúng trãn traïi âáút. 
Trong khi nhæîng biãún âäú khuíng khiãúp naìy coï veí nhæ xa xäi 
vaì khäng coï tháût, coï nhiãöu váût nhàõc nhåí chuïng ta gáön 
âáy hån ràòng trong khäng gian lán cáûn cuía Traïi Âaït váùn coìn 
âáöy dáùy nhæîng hoìn âaï to bàòng cåí traïi nuïi vaì caïc sao 
chäøi âäi khi di chuyãøn chãûch hæåïng. Häú Sao Bàng ráút ngoaûn 
muûc åí Arizona chàõc chàõn laì do mäüt thiãn thaûch gäöm toaìn 
sàõt âaìo xuäúng caïch âáy måïi 50.000 nàm. Thiãn thaûch chaûm 
màût âáút vaì gáy ra vuû näø sau âoï, âaî taûo ra mäüt caïi häú 
ngang räüng khoaíng mäüt kilämeït vaì sáu 210 meït. Nãúu ngaìy 
nay xaíy ra vuû naìy, noï coï thãø phaï huyí caí mäüt thaình 
phäú. 
Caïch âáy mäüt khoaíng thåìi gian gáön hån, vaìo nàm 1908, mäüt 
thiãn thaûch hay mäüt maính våî cuía mäüt sao chäøi coï bãö ngang 
chæa tåïi 60 meït bay vaìo khê quyãøn vaì näø caïch màût âáút 
khoaíng 8 kilämeït trãn vuìng Tunguska khäng ngæåìi åí cuía 
Siberia. Sæïc näø cuía noï khoaíng 10 megaton, phaï huíy mäüt 
vuìng räüng haìng tràm kilämeït vuäng, âäún ngaî raûp cáy cäúi, 
gáy hoía hoaûn vaì giãút chãút caïc con tuáön läüc. Giaí sæí noï 
 84 
xaíy ra åí mäüt thaình phäú låïn, thç coï âãún tràm ngaìn ngæåìi 
chãút. 
Vaì caïch âáy 2 nàm, mäüt thiãn thaûch coï bãö nag khoaíng 450 
meït âæåüc phaït hiãûn ra chè coï 4 ngaìy træåïc khi noï bay vuût 
ngang qua traïi âáút våïi mäüt váûn täúc laì 93.000 km/giåì, 
caïch Traïi Âáút chè coï 450.000km. Nãúu noï âuûng Traïi Âáút, 
gáy ra mäüt sæïc näø coï thãø bàòng trong voìng tæì 3.000 âãún 
12.000 megaton - tæång âæång våïi, nhæ nhaì thiãn vàn quaï cäú 
Gene Shoemaker noïi, "viãûc láúy táút caí vuî khê haût nhán cuía 
Hoa Kyì vaì Liãn Xä, cháút chuïng thaình mäüt âäúng vaì cho 
chuïng näø tung". 
Nhaì thiãn vàn hoüc Jim Scotti, mäüt thaình viãn cuía Nhoïm theo 
doîi Khäng gian cuía Âaûi hoüc Arizona quan saït báöu tråìi âãø 
tçm ra caïc sao chäøi vaì thiãn thaûch chæa phaït hiãûn âæåüc, 
âaî phaït hiãûn ra thiãn thaûch XF11 vaìo ngaìy 6 thaïng 12 væìa 
qua. 
Thiãn thaûch låïn naìy khiãún cho moüi ngæåìi phaíi chuï yï âãún 
chè trong mäüt khoaíng thåìi gian 24 giåì ngàõn nguíi nhæng háúp 
dáùn. Nhaì thiãn vàn Hills tênh toaïn ràòng mäüt thiãn thaûch 
bàòng cåî thiãn thaûch XF11 âuûng phaíi Traïi Âáút våïi täúc âäü 
hån 60.000 km/giåì seî phaït näø våïi nàng læåüng cuía 300.000 
megaton - gáön bàòng 20 triãûu láön sæïc cäng phaï cuía traïi bom 
âaî san bàòng Hiroshima. Äng tiãn âoaïn, nãúu noï âám xuäúng 
biãøn, noï seî gáy ra mäüt tsunami (thæåìng goüi laì soïng tháön) 
cao haìng máúy tràm meït, laìm ngáûp luût caïc båì biãøn cuía 
caïc âaûi luûc åí xung quanh. Äng noïi: "Nåi naìo coï caïc thaình 
phäú thç noï seî chè coìn laì baîi buìn". Theo tênh toaïn cuía 
äng, nãúu thiãn thaûch naìy âám xuäúng âáút, noï seî âaìo thaình 
mäüt caïi häú bãö ngang räüng êt nháút khoaíng 50 kilämeït vaì 
laìm tung lãn mäüt låïp buûi vaì håi áøm che phuí màût tråìi 
"haìng tuáön nãúu khong muäún noïi laì haìng thaïng". 
Âiãöu gáön nhæ cuîng gáy cho chuïng ta lo làõng laì coï æåïc 
khoaíng 300.000 thiãn thaûch våïi bãö ngang räüng hån 90 meït 
cuîng âang âeïn gáön quyî âaûo traïi âáút mäüt caïch nguy hiãøm 
hoàûc càõt ngang quyî âaûo Traïi âáút; mäùi thiãn thaûch nayì coï 
thãø gáy ra sæïc taìn phaï nhæ åí Tunguska trãn mäüt vuìng räüng 
låïn. Theo nhaì thiãn vàn Tom Gehrels cuía træåìng Âaûi hoüc 
Arizona, con säú nhæîng thiãn thaûch coï bãö ngang räüng hån 20 
meït coï thãø lãn tåïi khoaíng 100 triãûu thiãn thaûch. Báút cæï 
mäüt thiãn thaûch naìo trong säú âoï âuûng vaìo traïi âáút cuîng 
coï thãø phaï huíy mäüt thaình phäú låïn. 
 85 
Chuïng ta seî laìm gç nãúu chuïng ta nháûn tháúy mäüt hay nhiãöu 
hån mäüt trong säú nhæîng thiãn thaûch naìy tråí thaình mäüt mäúi 
âe doüa nghiãm troüng? Caïc nhaì khoa hoüc noïi chung nháút trê 
vãö chiãún læåüc täút nháút âãø traïnh tai hoüa naìy laì: phoïng 
mäüt hoía tiãùn âãø ngàn caín váût xám nháûp vaì, täúi thiãøu laì 
laìm thay âäøi quyî âaûo cuía noï. Nãúu thiãn thaûch nhoí vaì 
âæåüc phaït hiãûn tæì nhiãöu nàm vaì noï bay theo quyî âaûo 
træåïc khi coï va chaûm nhæ tiãn liãûu, biãûn phaïp chuïng ta 
giaíi quyãút coï thãø dãù hiãøu. Äng Canavan åí phoìng thê 
nghiãûm quäúc gia Los Amlamos noïi: "Chuïng ta aïp duûng mäüt 
læûc âáøy khiãm täún naìo âoï lãn thiãn thaûch khi noï âãún gáön 
màût tråìi nháút. Læûc âáøy laìm cho thiãn thaûch håi chãûch 
hæåïng, hiãûn tæåüng naìy seî tàng lãn mäùi láön thiãn thaûch 
quay quanh quyî âaûo, baío âaím ràòng thiãn thaûch seî xa Traïi 
âáút mäüt khoaíng caïch räüng". Äng ghi nháûn, viãûc âáøy mäüt 
chuït nhæ thãú coï thãø thæûc hiãûn âæåüc bàòng caïch sæí duûng 
caïc cháút näø maûnh thäng thæåìng. Tuy nhiãn, âäúi våïi nhæîng 
váût coï bãö ngang khoaíng 90 meït hay låïn hån vaì âaî âæåüc 
khaïm phaï trãù hån trong hoaût âäüng âäúi phoï våïi thiãn 
thaûch, caïc vuî khê haût nhán coï thãø laì giaíi âaïp duy nháút. 
Vê duû, nãúu thiãn thaûch XF11 âæåüc khaïm phaï khi noï chè coìn 
caïch Traïi Âáút 145 triãûu kilämeït vaì âang bay thàóng hæåïng 
Traïi Âáút, thç ta phaíi cáön âãún mäüt læåüng cháút chäù tæång 
âæång våïi mäüt megaton âãø âáøy noï vaìo mäüt quyî âaûo an toaìn 
cho Traïi Âáút. Nãúu ta âaî phaït hiãûn láön âáöu tháúy noï trong 
khoaíng caïch noïi trãn, thç ta cáön âãún mäüt sæïc näø cuía 100 
megaton âãø chuyãøn hæåïng noï âi. 
 86 
REFERENCES 
Bronte, E. 1995. Withering Heights. Oxford University Press, London UK. 
Butler, O. 1993. A Good Scent From A Strange Mountain.Cambridge University Press, 
Cambridge, UK. 
Clark, A. 1976. The Secret Of The Andes. Penguin Group, Maryland, USA. 
Grisham, J. 1999. A Time To Kill. Penguin Readers Ltd Original Publishing House, Maryland, 
USA. 
Hailey, A. 1999. Airport. Penguin Books, Maryland, USA. 
Hawthorn, N. 2000. The Scarlet Letter. Penguin Group, Maryland, USA. 
Lawrence, D. 1999. British And American Short Stories. Penguin Ltd, Maryland, USA. 
London, J. 1994. The Call Of The Wild. Penguin Group, Maryland, USA. 
Lowry, L. 1989. Number The Stars. Bantam Doubleday Dell Publishing Group, Maryland, USA. 
Shelley, Mary. 1988. Frankenstein. Oxford University Press, London, UK 
Spack, R. 1999. International Story. Ho Chi Minh City Publishing House, HCM City, Vietnam. 
Thomson, A. 1989. A Practical English Grammar. Oxford University Press, London, UK 
CONTENTS 
Introduction 1 
Chapter 1: ENVIRONMENTAL ISSUES 2 
 Lesson 1 2 
 Lesson 2 4 
 Lesson 3 6 
 Lesson 4 7 
 Lesson 5 9 
Lesson 6 11 
Lesson 7 13 
Lesson 8 15 
Lesson 9 17 
Lesson 10 18 
Lesson 11 20 
Lesson 12 22 
Lesson 13 24 
Lesson 14 26 
Lesson 15 28 
Lesson 16 30 
Lesson 17 31 
Lesson 18 32 
 Lesson 19 34 
Lesson 20 35 
Lesson 21 37 
Chapter 2: TECHNOLOGICAL ISSUES 
 Lesson 22 40 
 Lesson 23 41 
 Lesson 24 43 
 Lesson 25 45 
 Lesson 26 46 
 Lesson 27 50 
 Lesson 28 55 
 Lesson 29 58 
 Lesson 30 59 
 Lesson 31 61 
 Lesson 32 62 
 Lesson 33 64 
 Lesson 34 67 
 Lesson 35 70 
References 74 
Thông tin về tác giả của giáo trình: 
- Họ và tên: Nguyễn Văn Tuấn 
- Sinh năm: 1963 
- Cơ quan công tác: Tổ Biên-phiên dịch, Khoa Tiếng Anh, Trường Đại học Ngoại 
Ngữ Huế 
- Địa chỉ email: tuannguyen11863@yahoo.com 
Phạm vi và đối tượng sử dụng giáo trình: 
- Giáo trình Translation 5 chủ yếu sử dụng để dạy cho sinh viên ngành Tiếng Anh, 
chuyên ngành Sư phạm và Biên phiên dịch. Giáo trình này còn có thể dùng để dạy 
hoặc dùng như nguồn tham khảo cho sinh viên ngành Quốc tế học, Việt Nam học. 
- Giáo trình có thể dùng cho các trường Đại học ngoại ngữ, Đại học sư phạm ngoại 
ngữ. 
- Yêu cầu kiến thức trước lúc học môn này: 
Để học tốt môn này, người học cần có trình độ tiếng Anh từ Intermediate trở lên 
và có lối diễn đạt tiếng Việt rõ ràng, chính xác. Ngoài ra người học còn phải có kỹ 
năng đọc hiểu, tra cứu, phân tích và viết văn bản tốt. Người học cần phải chuẩn bị 
lượng từ vựng nhất định liên quan đến chủ điểm khoa học-kỹ thuật để tiếp cận, 
hiểu và dịch văn bản về chủ đề này tốt hơn. 
- Các từ khóa để tra cứu: 
Environmental issues, construction material technology, radioactive waste, 
extinction, translating computer, global positioning system (GPS), immune 
system, cloning, solar storm, biotech. 
- Giáo trình chưa được xuất bản, nhưng được sử dụng làm giáo trình giảng dạy 
trong chương trình đào tạo cử nhân sư phạm tiếng Anh của Đại học Ngoại ngữ 
Huế và chương trình elearning của Đại học Huế.